Σκηνοθεσία: Πιερ Σολέρ
Παίζουν: Ολιβιέρ Γκουρμέ, Μισέλ Μπλανκ, Ζαμπού Μπράιτμαν, Συλβαίν Ντεμπλέ, Ντομινίκ Βεσνέρ, Άρλυ Χοβέρ
Διάρκεια: 115’
2011
Πλαγίως μας εισάγει η ταινία στο σύμπαν της πολιτικής – η
πρώτη σκηνή είναι σκηνή ονείρου, μεστού προς ψυχανάλυση. Στους βαρύτιμους
χώρους δωματίου που λίγο μετά θα μάθουμε πως είναι το υπουργικό γραφείο,
εξελίσσεται μυστηριακά, μετουσιωμένη ερωτική σκηνή. Γύρω στέκουν προσωπιδοφόροι
άντρες, θυμίζοντας υπόγειες ελίτ της μασονίας σε τελετές μύησης και ισχύος, ενώ
μια γυναίκα γυμνή και καλλονή ποζάρει το φύλο της σε ένα ερπετό. Και ύστερα
έρπεται κοντά του, εισχωρεί εκούσια στο γιγαντιαίο στόμα του.
Ποιο είναι το αντικείμενο του πόθου; Και είναι αυτή η
φαλλική γοητεία της εξουσίας; Άραγε είναι το σκωπτικό παιχνίδι της γλώσσας που υπονοεί
τα κροκοδείλια δάκρυα; Τι συμβαίνει στον ύπνο αυτού που έχει εξουσία; Ίσως
εκεί, ασύνειδα, υφαίνεται η μοίρα υμών των υπολοίπων.
Ο πολιτικός ξυπνά απότομα και η πολιτική αρχίζει. Είναι μια
νύχτα δακρύων και χιονιού. Σε μια χαράδρα ανατράπηκε λεωφορείο με παιδιά και
αυτός ως υπουργός μεταφορών οφείλει να βρεθεί εκεί ώστε να κατευνάσει, να
διερευνήσει, να διακηρύξει.
Τις επόμενες μέρες και νύχτες η κάμερα θα τον ακολουθεί
στενά, να συμβουλεύεται τους συνεργάτες, να συνδιαλέγεται με εχθρούς και φίλους,
να βγάζει λόγους, να συναρθρώνει συμφέροντα αντιπαλευόμενων ομάδων.
Θα παρακολουθούμε τον πολιτικό στις πιο δημόσιες και τις πιο
μύχιες στιγμές του, στο προεδρικό μέγαρο ή στην τουαλέτα, μα ούτε στιγμή δε θα δούμε
την πολιτική, με την έννοια που παραδοσιακά την έχουμε συνδέσει: την οραματική.
Εδώ, μιλάμε για διαχείριση. Κάθε φράση που ξεστομίζει ο
υπουργός σταθμίζεται δημοσκοπικά. Στόχος κάθε υπουργείου δεν είναι παρά να
ανακτήσει τη δημοτικότητα που έχασε κάποιο άλλο. Και ο πολιτικός μας – που
εργάζεται σκληρά – δεν παράγει πολιτική. Απλώς ενορχηστρώνει. Διαλέγει ατάκες,
διαλέγει εκθέσεις, διαλέγει συμμάχους, διαλέγει τη δόξα. Την πολιτική όμως
ποιός την παράγει;
Η οικονομία η αυτονομημένη. Ένα γιγαντιαίο ερπετό έρπεται
τρομακτικά και ακόρεστο. Τη βδομάδα που εξελίσσεται το έργο, βορά είναι οι
σιδηροδρομικοί σταθμοί. Ο υπουργός αρχικά ανθίσταται στην ιδιωτικοποίησή τους –
δεν έχει καταγωγή από τζάκι, δείχνει να μπορεί να αφουγκραστεί την σκληρότητα
της ζωής εκεί έξω – και έπειτα συνομολογεί. Γιατί είναι πλέον ο πολιτικός, αυτός
που παράγεται από την οικονομία.
Η πλοκή της ταινίας αρθρώνεται γύρω από δυο αυτοκινητιστικά
δυστυχήματα. Ένα λεωφορείο. Ένα υπουργικό αυτοκίνητο. Έξοχες μεταφορές για έναν Υπουργό
Μεταφορών, για την ιδιωτικοποίηση των συγκοινωνιών, για το κεφάλαιο το ίδιο,
που δίχως εμπόδια και περιορισμούς, κινείται σε όλους τους δρόμους, με όλους
τους τρόπους, όλο και πιο γρήγορα και καταστροφικά.
Σε διάφορες στιγμές της ταινίας ηχούν οι καμπάνες. Χτυπούν
δοξαστικά – να! δείτε! εδώ συμβαίνει η πολιτική, καθορίζεται η μοίρα του
έθνους! Ηχούν πένθιμα – μη βλέπετε, εδώ επισυμβαίνει το τέλος της πολιτικής...
Καμπάνες και κύμβαλα κρούουν, και το όνειρο με τους προσωπιδοφόρους
επανέρχεται πεισματικά. Η «άσκηση του κράτους» εκτελείται σχεδόν ιερατικά. Έξω
από τα κτίρια, βοηθοί βρεγμένοι ως το κόκαλο στέκουν στη βροχή με ομπρέλες για
να καλύψουν τους υπουργούς. Και αυτοί κινούν με τις κουστωδίες τους, σαν άλλοι
φεουδάρχες με τα λάβαρα, να συναντήσουνε τον Πρόεδρο το Μέγα. Που κάθεται στο
δερμάτινό του θρόνο και ως θεός θα τους διατάξει, μεταθέσει, νουθετήσει,
απειλήσει, θα παραδώσει τις Γραφές του και ύστερα με ένα νεύμα του θα τους
απολύσει.
Η ταινία είναι βαμμένη με τα πικρά χρώματα του δειλινού της
πολιτικής. Ούτε στιγμή δεν μπορούμε να καταλάβουμε αν παρακολουθούμε τους
υπουργούς μιας συντηρητικής ή μιας σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης. Στα
θεολογικοποιημένα μας πολιτικά συστήματα, όπου κάθε τι μαθαίνουμε να το
δεχόμαστε ως «φυσικό» και άρα «θεϊκό», τα πάλαι ποτέ σκληρά όρια της ιδεολογίας
εξαχνώνονται.
Η ταινία φέρει ευφυέστατη και πλούσια σημειολογία. Και τεχνηέντως
χτίζει μια απουσία η οποία βοεί ως παρουσία. Μαζί με την ιδεολογία απουσιάζει
σχεδόν και κάθε εικόνα των πολιτών, με εξαίρεση τα αποσπασματικά πλάνα από
ταραχές στην Αθήνα ή από απεργούς που χάνουν τη δουλειά τους κάπου στη Γαλλία.
Προφητεία και όνειρο, πως η νύχτα που ακολουθεί το δειλινό αυτό,
ενδέχεται να είναι φωτεινή, από φωτιές στους δρόμους.
Αξιολόγηση: * * * * * (5)
Δημήτρης Δρένος
δημοσιεύθηκε στο Φιλμ Νουάρ, 31/5/2012
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου