SHAME

Σκηνοθεσία: Στιβ Μακουίν
Παίζουν: Μάικλ Φασμπέντερ, Κάρεϊ Μάλιγκαν, Τζέιμς Μπαντζ Ντέιλ
Διάρκεια: 101’
2011

Με ευφυΐα η ταινία φέρει έναν αμφίσημο τίτλο. Shame, δηλαδή ντροπή.

Στο πολιτισμικό μας πλαίσιο η «ντροπή» έχει δυο κύριες λεκτικές εκφορές: ΝΤΡΟΠΗ! λέει δεικτικά κουνώντας το δάχτυλο ο ηθικολόγος κύριος ή κυρία, ο σίγουρος πως αυτός είναι σεβάσμιος, χρηστός και αναμάρτητος. Νιώθω ντροπή σιγοψιθυρίζει και η κοπελίτσα – ενώ τα μάγουλά της παίρνουν το χρώμα κόκκινου τριαντάφυλλου – όταν ο φίλος της την πρωτοαντικρίζει γυμνή.

Και υπάρχει μια τρίτη εκδοχή, αν θεωρήσουμε πως από τον τίτλο λείπει το (it’s a…) shame. Τότε η ντροπή παύει να είναι ντροπή και γίνεται διάψευση. Είναι κρίμα…

Σήμερα ας μην ντραπούμε τις λέξεις. Ο Μπράντον, αυτός ο συμβολικός ήρωας των καιρών μας, ένα πράγμα έχει στο μυαλό του: να γαμά. Γαμάει άλλη το πρωί και άλλη το βράδυ, γαμάει στα όρθια έξω από τα μπαρ, γαμάει κωλ γκερλ, γαμάει σε κυριλέ ξενοδοχεία, γαμάει σε παρτούζες, πληρώνει και γαμάει, γοητεύει και γαμάει, γαμάει και ύστερα φεύγει, γαμάει και ύστερα τις διώχνει, θέλει ίσως να γαμήσει ακόμα και την αδερφή του.

Ναι, ας μην ντραπούμε τις λέξεις. Στην καθομιλούμενη γλώσσα μας, το γαμάω χρησιμοποιείται ως συνώνυμο των λέξεων εκμετάλλευση και κυριαρχία.

Στην ταυτόχρονα ύστερη και πρώιμη νεωτερικότητά μας, η πρώτη έννοια της ντροπής πλέον δεν υπάρχει. Ξέρουμε καλά πως o σεβασμός τους είναι απλώς μια αντίστροφη ενοχή. Δεν υπάρχει και η δεύτερη. Η θραύση των ανθρώπινων δεσμών που ως αφελείς συλλέκτες εμπειριών πανηγυρίσαμε, μάρανε τα τριανταφυλλάκια.

Όσο για την τρίτη εκδοχή, ίσως την ξεστομίσουν οι αρχαιολόγοι του μέλλοντος, ανακαλύπτοντας αυτό το ηθελημένα αντερωτικό φιλμ στα ερείπια ενός ακόμα πολιτισμού που παρήκμασε μέσα σε όργια ηδονισμού και βίας.

Θα είναι όμως κρίμα;

Αξιολόγηση: * * * * (4)

Δημήτρης Δρένος

δημοσιεύθηκε στο Φιλμ Νουάρ, 8/3/2012