CAFE DE FLORE

Σκηνοθεσία: Ζαν – Μαρκ Βαλλέ
Παίζουν: Βανέσα Παραντί, Κέβιν Παρέντ, Ελέν Φλοράν, Εβελίν Μπροχού, Μαρίν Γκεριέρ, Αλίς Ντιμπουά
Διάρκεια: 120’

Βλέποντας την ταινία είχα την αίσθηση πως ξεφύλλιζα μια συλλογή με μικρά ποιήματα, γεμάτα ανάσες, ιριδισμούς και βλέμματα.

Άλλα μιλούσαν για τη βροχή που πέφτει σε έναν κήπο μαλακά ή γύρω από ένα διαμέρισμα με ολόκλειστες κουρτίνες. Άλλα μιλούσαν για τη μετέωρη αίσθηση που έχει μια πτήση με αεροπλάνο ή την πνιγηρή σιωπή των ημερών που τυχαίνει να περάσεις σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου μόνος. Άλλα μιλούσαν για τη μητρότητα που είναι φτιαγμένη από γροθιές, μέλι και χάδια και άλλα για το πρώτο φιλί που δίνουν έφηβοι, που εκκρεμoύσε καιρό, σαν εσωτερικός κατακλυσμός. Και άλλα, τέλος, μιλούσαν για πικάπ και ipod…

Καθώς κυλούσαν οι σελίδες, γνώριζα καλύτερα τους ήρωες που κατοικούσαν σε αυτές και κινούνταν σε τριάδες. Ήταν μια μητέρα που ορκίστηκε να προσφέρει την κανονική ζωή στο αγοράκι της που γεννήθηκε με νοητική υστέρηση, ήταν το αγοράκι και ήταν και ένα κοριτσάκι με την ίδια πάθηση, που αγάπησε παράφορα. Και ήταν, επίσης, ένας άντρας που χώρισε την πρώτη του αγάπη και σύζυγο για μια άλλη γυναίκα που τον έλκυε σαν πεπρωμένο.

Ανάμεσά στις δυο τριάδες μεσολαβούν πενήντα χρόνια και ένας ωκεανός. Παρίσι του 1960 και Μόντρεαλ του σήμερα. Οι ιστορίες δεν αγγίζονται παρά μόνο στο τέλος. Μέχρι να φτάσουμε όμως εκεί, ο σκηνοθέτης με τη στιχουργική του μοντάζ θα περνάει από τα επεισόδια της μιας στα επεισόδια της άλλης, παραθέτοντας τις ομοειδείς σκηνές σε ένα συντακτικό της αναλογίας.

Γιατί ανάλογες είναι οι εκδηλώσεις της αγάπης σε όποια της μορφή. Και είναι ίδιος ο πόνος της όταν χάνει το αντικείμενό της. Και αυτό είναι τελικά το θέμα των μικρών ποιημάτων μας. Μια αρμαθιά από συλλογισμούς για την απώλεια όποιου έχουμε αγαπήσει βαθιά, τόσο που να είναι σαν να τον έχουμε γεννήσει οι ίδιοι, και για την αμετάκλητη ρήξη της επικοινωνίας.

Έτσι, η πρώτη ιστορία γίνεται το συμβολικό υποστήριγμα της δεύτερης, σε αυτή τη γλυκόπικρη κομψή ταινία που πέρα από τη μεταφυσική του τέλους της, πλαισιώνεται και από μια άλλη και πιο καθημερινή μεταφυσική: τη μουσική.

Ωραία όλα αυτά Δημήτρη, όμως γιατί
τελικά της βάζεις 3 αστεράκια και όχι,
ας πούμε, τέσσερα; Την παρουσίασες σαν
να είναι ένα μικρό αριστούργημα...

Ναι, είναι καλή ταινία, μάλλον πολύ καλή.
Και άρεσε, και θα αρέσει στους περισσότερους, με
ειλικρινή τρόπο. Όμως κάτι δε μου κόλησε στη
δεύτερη ιστορία της. Αυτοί οι ήρωες στο Μόντρεαλ
παραείναι όμορφοι, παραέχουν πολλά ipod
και σπίτι με ντιζάιν.

Ίσως είναι λοιπόν που κάπως έχω κουραστεί με
τέτοιους ήρωες και τέτοιες απεικονίσεις. Μου άφησαν
μια γεύση - ιλλουστρασιόν που πια δε
με πολυαγγίζει

Ωστόσο, η πρώτη ιστορία είναι πολύ καλή
και οι αναμείξεις τους πλησιάζουνε νομίζω πραγματικά
την ποίηση. Έτσι, η ταινία είναι σαν ποίημα ενός ποιητή
που εκτιμάς, μα που δεν μπορείς να ταυτιστείς
μαζί του, δε σου 'ρχεται να μάθεις
στίχους του απ' έξω.

Αξιολόγηση: * * * (3)

Δημήτρης Δρένος

δημοσιεύθηκε στο Φιλμ Νουάρ, 29/3/2012

ΕΝΑ ΜΥΣΤΙΚΟ (UN SECRET)

Σκηνοθεσία: Κλωντ Μίλλερ
Παίζουν: Σεσίλ Ντε Φρανς, Πάτρικ Μπρούελ, Λουντιβίν Σανιέρ, Ζιλί Ντεπαρτιέ, Ναταλίε Μπουτεφό, Μάθιου Άμαλριτς, Ορλάντο Νικολέτι, Βαλεντίν Βιγκούρ, Κουεντίν Ντιμπουά
Διάρκεια: 105’
2007

Σε κανονικούς καιρούς, η Ιστορία εμφανίζεται με μια μικρή και δεδομένη πυκνότητα στις ζωές μας. Μερικές εκλογικές αναμετρήσεις, κάποια γεγονότα που συμβαίνουν σ΄ άλλα μέρη και άλλους κόσμους και που ο απόηχός τους φθάνει ως εμάς από τις τηλεοράσεις και τις εφημερίδες. Δε ζυγίζει πολύ αυτή η Ιστορία, αφήνοντάς μας χώρους για τον αυτοκαθορισμό μας.

Σε ταραγμένους καιρούς, η Ιστορία έχει τεράστια πυκνότητα, είναι βαριά και ασήκωτη, τέμνει εγκάρσια τις μικρές ζωές μας. Τότε, ένα απλό ερωτικό βλέμμα είναι ικανό να στείλει κάποιον στους θαλάμους αερίου και το «πέταγμα μιας πεταλούδας» να προκαλέσει γενοκτονίες υπακούοντας σε μια θεωρία του «κοινωνικού χάους».

Όλα αυτά είναι πολύ μακρινά για τον μικρό Φρανσουά. Είναι 7 χρονών και η δεκαετία του 1940 στο τέλος της. Τα καλοκαίρια είναι ζεστά και αυτός παραθερίζει με τους γονείς του στα θέρετρα της Γαλλίας. Στην άκρη της πισίνας θαυμάζει τους όμορφους και αθλητικούς γονείς, τον Μαξίμ και την Τάνια.

Πρόκειται για μια δεύτερη belle époque, ένα λωτό που όλοι θέλουν να δαγκώσουν ώστε να λησμονηθεί η φρίκη που προηγήθηκε μερικές ανάσες της Ιστορίας πιο πριν.

Τους αγαπάει τους γονείς του και τριγυρίζοντας στο ήσυχο σπίτι τα μεσημέρια πλάθει ιστορίες όμορφες για αυτούς. Όμως το βλέμμα του αθλητή πατέρα κρύβει επίκριση. Ο Φρανσουά είναι ασθενικό παιδί, πέφτει από το μονόζυγο και φοβάται τις βουτιές. Έτσι, με την παιδική του φαντασία πλάθει έναν ανύπαρκτο αδερφό, ικανό για τη γυμναστική, ικανό για την πατρική εκτίμηση. Στα βραδινά δείπνα, ο Φρανσουά θα ετοιμάζει ένα πιάτο παραπάνω, για τον αόρατο σύντροφο και αδερφό.

Τώρα, είμαστε στα τέλη του 1950. Η Γαλλία ανθίζει και ο Φρανσουά είναι 15 χρονών. Και η οικογενειακή φίλη Λουίζα του αποκαλύπτει «ένα μυστικό». Πως κάποτε τα πράγματα δεν ήταν ανέμελα, πως κάποτε η ταυτότητά τους ήταν εβραϊκή, πως κάποτε είχε έναν αδερφό και ο πατέρας του μια άλλη σύζυγο που απανθρακώθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Και τώρα, είμαστε στις αρχές του 1940. Ένα άλλο παιδάκι είναι 7 χρονών. Είναι ο αθλητικός Σιμόν, το καμάρι του Μαξίμ, ο χαμένος αδερφός του Φρανσουά. Ο εβραίος Μαξίμ είναι παντρεμένος με την εβραία Χάνα. Η Ιστορία ετοιμάζεται να χτυπήσει τις πόρτες των ανθρώπων με το κοντάκι του όπλου. Όμως ο Μαξίμ ζει τη δική του μικρή ιστορία, του είναι αδιάφορη η μεγάλη. Δεν τον νοιάζει η εβραϊκή ταυτότητα, η Τόρα και οι παραδόσεις. Αυτός, με το υποτιθέμενο αθλητικό παράστημα των Αρείων, ποθεί με μεγάλο έρωτα την ξανθιά κολυμβήτρια Τάνια (αχ πόσο λίγο μοιάζει εβραία…).

Οικογένειες και γάμοι κλυδωνίζονται σε όλες τις εποχές και τόπους. Μερικές φορές όμως μια απιστία δεν αφορά μόνο ένα άλλο σώμα στο κρεβάτι, αλλά και μια εθνική ταυτότητα, την ίδια τη ζωή και το θάνατο, το ανυπεράσπιστό μας στου τυχαίους ανέμους της Ιστορίας.

Το 1945 υπογράφηκαν συνθήκες και η Ιστορία κόπασε. Πρόλαβε όμως να γεννήσει χιλιάδες μικρές και πικρές ιστορίες για να στοιχειώνει τους επιζήσαντες.

Τώρα, είμαστε στις μέρες μας. Ο Φρανσουά ανασυγκροτεί την ιστορία της οικογένειάς του, μια μικρή απλή ερωτική ιστορία που παίχθηκε στο πιο δραματικό φόντο. Η κόρη του, η εγγονή του ηλικιωμένου πια Μαξίμ, τριγυρνά σε ένα μικρό νεκροταφείο κατοικίδιων ζώων. Η Ιστορία έχει επιστρέψει για τα καλά στη συνηθισμένη της πυκνότητα, αυτήν όπου τα παιδιά πρέπει να θρηνούν μόνο για το σκυλάκι τους που πέθανε.

Η ταινία κατηγορήθηκε για φορμαλισμό και ακαδημαϊκότητα. Προσωπικά τη βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα, σπουδή μιας ελάσσονας πτυχής του πανθομολογούμενου μυστικού της ανθρώπινης βαρβαρότητας.

Αξιολόγηση: * * * (3)

Δημήτρης Δρένος

δημοσιεύθηκε στον Εξώστη, 29/5/2008