Σκηνοθεσία: Γουώνγκ Καρ Βάι
Παίζουν: Τόνι Λιούνγκ Τσι Γουάι, Τσουνγκ Λι, Κινξιάν Γουάν, Έλβις Τσούι, Χι-κιο Σονγκ
Διάρκεια: 117'
2013
Γράφοντας πλέον μόνιμα σε αυτήν εδώ τη στήλη, το "Videodrome", όπου παρουσιάζουμε ταινίες που δεν κατάφεραν να φθάσουν στις αίθουσες των κινηματογράφων και να ζήσουν τις δόξες της μεγάλης οθόνης, μα βρήκαν καταφύγιο στα βιντεοκλάμπ, ζητιανεύοντας μέρα στη μέρα το βλέμμα των πελατών μήπως και τις νοικιάσουνε, μήπως και αυτές οι καημενούλικες βρουν την ευκαιρία και ξεδιπλώσουνε τον κόσμο τους επιτέλους και κατ’ οίκον, νιώθω πως βρίσκομαι στα μετόπισθεν ενός πολέμου.
Πρόκειται φυσικά για τον πόλεμο
της κριτικής κατά τον οποίο οι Κριτικοί Κινηματογράφου με αυστηρότητα σφαγιάζουν
τις ταινίες και τους αντιπάλους στρατηγούς, τους Σκηνοθέτες. Πολεμικές
ρητορικές! Πηχυαίοι τίτλοι στα καλλιτεχνικά ένθετα των εφημερίδων! Εισιτήρια
στα ταμεία των σινεμάδων και πηγαδάκια στα πέριξ! Οι αφίσες των ταινιών στις
προθήκες, λάβαρα ενός πολέμου για αναγνώριση.
Εδώ στα μετόπισθεν είναι αλλιώς.
Έχει ησυχία. Αντιμετωπίζουμε ταινίες κουτσές που δεν κρίθηκαν κατάλληλες για στράτευση, μα
καταδικάστηκαν στη μακρά και εναλλακτική θητεία να γεμίζουνε τις άδειες νύχτες μας και τις
νεκρές ώρες της τηλεόρασης.
Δεν είναι βέβαια πάντα κουτσές οι ταινίες αυτές. Καμιά φορά απλως το ένα τους πόδι είναι πιο στέρεο από το άλλο και έτσι μοιάζει
παράταιρο το βάδισμά τους. Και άλλες πάλι φορές και τα δυο πόδια είναι εντάξει, μόνο
που οι δρασκελιές τους είναι ιδιαίτερα πρωτότυπες και πειραματικές, γρήγορες
πολύ για να τις προλάβει ένα κοινό που ασθμαίνει. Κάποιες, τέλος, φορές και τα
δυο ποδάρια τους είναι φτιαγμένα μονάχα από ποπ-κορν. Πάνε να τα πατήσουν χάμω,
διαλύονται, δε βλέπονται, και εμείς μαζεύουμε από κάτω τα ποπ-κορν και τα
τρώμε.
Τη σημερινή ταινία μας θα την
ενέτασσα στην πρώτη κατηγορία χωλότητας, αν και έχω την υπόνοια πως κυρίως αναζήτησε "τρελόχαρτο" και το πήρε προς μεγάλη ικανοποίησή της.
Όπως και να 'χει, το πόδι της καλλιτεχνικής της ομορφιάς
είναι ρωμαλέο, μα εκείνο της αφηγηματικής ροής όλο σκοντάφτει. Η ταινία
αφηγείται περιστατικά από τη ζωή του Ιπ Μαν, του περίφημου κινέζου δασκάλου των
πολεμικών τεχνών. Εκκινεί στο τέλος της «άνοιξης» της ζωής του και διασχίζει το
«χειμώνα» της, που κατέφθασε δίχως ένα φθινόπωρο να τον προετοιμάσει για τις
θύελλες και τις κακουχίες.
Ο Ιπ Μαν είναι ένας πλούσιος
κληρονόμος, στοχαστικός, γοητευτικός, που στα 40 του χρόνια θεωρείται ο
ικανότερος γνώστης των παραδοσιακών πολεμικών τεχνών στη νότια Κίνα. Ενώ
πλησιάζει η στιγμή που θα του αποδοθεί η μέγιστη αναγνώριση, οι Ιάπωνες
εισβάλλουνε στη χώρα.
Θα ακολουθήσει ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, η ευγένεια
του Κουνγκ Φου θα αντικατασταθεί από τους εναέριους βομβαρδισμούς και τους
όλμους των τανκς και αυτός ο κάποτε ευπατρίδης θα βρεθεί στα τέλη της δεκαετίας
του ’40 στο Χονγκ Κονγκ να διδάσκει την υψηλή του τέχνη στις συμμορίες των
δρόμων, ώστε να βιοποριστεί.
Η ταινία καλύπτει τα σχεδόν 20
χρόνια του χειμώνα του Ιπ Μαν, δίχως να αποτελεί μια βιογραφία. Αντιθέτως, με
όχημα το σημειολογικό σύστημα και γλώσσα του Κουνγκ Φου, αποτελεί μια
εξιστόρηση της ταραχώδους ιστορίας της πρώην αυτοκρατορίας, μια ματιά στο
ετερογενές μωσαϊκό των εκατοντάδων εθνοτήτων, γλωσσών και κοινωνικών της
χρόνων
.
Τρεκλίζοντας ακόμα στο
φεουδαρχικό τους παρελθόν, οι μεγάλες οικογένειες της Κίνας έχουν κάθε μια τη
δική της εκδοχή των πολεμικών τεχνών. Το ιδίωμα των κινήσεων είναι κάτι πολύ
περισσότερο από έναν τρόπο να χτυπάς: είναι μια συμπύκνωση φιλοσοφικών στάσεων,
μια χορογραφία των δαχτύλων, ένα σύνολο σεβάσμιων παραδοχών που αντανακλούν τις
πολιτισμικές παραδόσεις της χώρας. Είναι μια ποίηση των χειρονομιών, όπου μια
γροθιά μπορεί κάλλιστα να ονομάζεται το «κρυμμένο λουλούδι ανάμεσα στα φύλλα».
Έτσι, παρακολουθώντας μια σειρά
συγκρούσεων απίστευτης χορογραφικής ομορφιάς, άλλοτε σε ένα δρόμο γεμάτο γκρίζα
βροχή, άλλοτε σε ένα σιδηροδρομικό σταθμό όπου οι ατμοί και το χιόνι μοιάζουν
με θάλασσα μαργαριταριών και άλλοτε σε έναν πολυτελή οίκο ανοχής με το
χρυσοπράσινο χρώμα των κεριών και τη προφύρα των βελούδων, παίρνουμε μια εικόνα
του πολυκύμαντου της κινεζικής παράδοσης, όπου συχνά γλώσσες που δεν
εκφράζονται με λέξεις μεταφέρουν το μεγαλύτερο μέρος του νοήματος.
Ωπ! Ξαφνικά μου τέλειωσαν οι
λέξεις! Ανακωχή στον πόλεμο και να οι όροι της ειρήνης: όπως και με τις άλλες
ταινίες του Γουώνγκ Καρ Βάι, και εδώ μου συνέβη το ίδιο. Τη μια στιγμή να
βυθίζομαι στην απύθμενη ομορφιά και την άλλη να κοιτάω το ρολόι.
Αξιολόγηση: * * * (3)
Δημήτρης Δρένος
δημοσιεύθηκε στο Φιλμ Νουάρ, 13/12/2013
