Τετάρτη 9 Νοεμβρίου 2011

ΑΜΕΡΙΚΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΖΩΝ ΛΕΝΟΝ (THE U.S. vs. JOHN LENNON)

Σκηνοθεσία: Ντέηβιντ Λιφ, Τζων Σίνφιλντ
Διάρκεια: 96'
2006


Σε κάποιον από όλους τους δρόμους της εφηβείας πάντα συναντάς τον John Lennon.

Είναι ο επαναστάτης και ο ονειροπόλος, ο έξυπνος Beatle και χαρισματικός μουσικός, ο ευαίσθητος άνθρωπος που μαζί με τη Yoko Ono κατέδειξαν το νόημα της αγάπης και της συμπόρευσης.

Είναι ο φίλος που ήθελες πάντα να έχεις, ο πρωτοπόρος που θέλεις να ακολουθήσεις. Ακούς όλα τα τραγούδια του, μαθαίνεις όλους τους στίχους απ΄ έξω, ξέρεις που βρέθηκε, τι έκανε, τι είπε.

Μετά διαβάζεις βιογραφίες (Goldman). Το ξέρεις πως σίγουρα είναι σκανδαλοθηρικές μα διαπιστώνεις πως ο Lennon ήταν και μισάνθρωπος. Πως ήταν πάμπλουτος και του άρεσε η πολυτέλεια και η εκζήτηση. Πως ήταν μνησίκακος, πως έκανε και αυτός τους υπολογισμούς του, πως η ιστορία με τη Yoko ίσως δε διέφερε και πολύ από ένα ψευδο-αρτιστικό installation.


Θυμώνεις για την προδοσία και για χρόνια αφήνεις τις κασέτες στο συρτάρι.


Περνάν δέκα χρόνια. Έχεις μάθει πλέον πως άλλο το καλλιτεχνικό έργο και άλλο ο άνθρωπος πίσω από αυτό. Άλλο το τραγούδι και άλλο η πολιτική. Ένα τραγούδι μπορεί να αποκτήσει πολιτική διάσταση, μα δεν είναι πολιτική – είναι τραγούδι. Μερικές φορές ακούς ξανά τα ωραία του τραγούδια, και ένα βράδυ καλείσαι να δεις και να γράψεις για ένα ντοκιμαντέρ για τον John Lennon.

Το ντοκιμαντέρ ακολουθεί την πολιτική διαδρομή του καλλιτέχνη. Η πρώτη έκφραση πολιτικού λόγου ενώ είναι ακόμα στους Beatles, το κίνημα ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ και το Give peace a chance, η περίφημη διαμαρτυρία στο κρεβάτι, οι επαφές με τους Μαύρους Πάνθηρες και τους πολιτικοποιημένους χίπυς (yippies) του Abbie Hoffman και του Jerry Rubin (ο οποίος τη δεκαετία του 1980 θα γίνει ο θεωρητικός των yuppies – γιάπηδων…), η απειλή της απέλασης του, η θητεία του Nixon και τελικά η δολοφονία του.

Οι άξονες αυτοί πλαισιώνονται με τα πιο γνωστά του τραγούδια και με συνεντεύξεις που εκτείνονται από πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών ως τον Mc Govern (ο πιο αριστερός υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ, 1972), τον Νόαμ Τσόμσκυ, τον Γκορ Βιντάλ και τον Ταρίκ Αλί.

Με συμβατική αφήγηση το ντοκιμαντέρ υιοθετεί μια στάση αγιοποίησης του Lennon. Όμως τα σλόγκαν και οι νεφελώδεις ουτοπικές διακηρύξεις δεν μπορούν να αναγορευθούν σε πολιτική θεωρία. Τα happenings δεν είναι πολιτική δράση – η πολιτική δράση είθισται να συμβαίνει σε σκοτεινούς διαδρόμους και ανήλιαγα κελιά, σε εξορίες και οδοφράγματα, στην τριβή, μέχρι να ματώσεις, με τα πράγματα. Τα πλάνα με τον John και τη Yoko να αγκαλιάζονται σε συγκινούν. Αμέσως μετά όμως σκέφτεσαι πως είναι μπροστά στις κάμερες και άρα σκηνοθετημένα.

Εν τέλει, τι δεν είναι σκηνοθετημένο στην κοινωνία του θεάματος και τι δεν μπορεί να βρει τη θέση του στο μεταμοντέρνο καζάνι;

O Ταρίκ Αλί λέει κάποια στιγμή πως ήταν παράλογο μια υπερδύναμη να φοβάται πως θα την ανατρέψει ένας καλλιτέχνης. Αυτό όμως διαβάζεται και ανάποδα: ήταν παράλογο να ελπίζουμε πως ένας καλλιτέχνης θα μπορούσε να ανατρέψει μια υπερδύναμη...




***
και δυστυχώς, αντίστοιχα παράλογα, ακόμα και σήμερα,
συνεχίζουμε να πιστεύουμε πως αρκεί ένα χάπενινγκ,
ένα σύνθημα, ένα σλόγκαν, μια συναισθηματική απεύθυνση σε αφηρημένες αξίες,
μια καλή πρόθεση
για να αλλάξουν τα πράγματα.

Και αν τα παραπάνω πράγματι αφήνουν ζωηρή εντύπωση
σε κύκλους - ενίοτε δήθεν - καλλιτεχνών
ή σε πάρτυ παθιασμένων νέων,
ωστόσο φαντάζουν γελοία στους γκρίζους εργασιακούς χώρους
όπου συμβαίνει η πραγματική ζωή
αυτή, με τη σάρκα και τα οστά





Αξιολόγηση: * * (2)

Δημήτρης Δρένος

δημοσιεύθηκε στον Εξώστη, 28/6/2007

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου